Het genot van een zuiver geweten

De verpachting van peelveldjes (bron: DeurneWiki)

Elfde brief, deel 3

Ik ging helemaal gerust verder en in mijn nopjes en zeer tevreden bereikte ik Deurne. O, mijn vriend, met een zuiver geweten kunnen we altijd op ons gemak zijn, zelfs als gevaren ons omringen! Op deze eenzame weg herinnerde ik me de volgende versregels van een mij onbekende dichter, die zo totaal overeenkwamen met wat ik op dat moment voelde:

Hier ga ik veilig en vergeten.
Mijn Godspraak is een rein geweten;

’t Wil spreken, als ik vragen wil,

En vraag ik niet, dan zwijgt het stil –

Het voedt en laaft me uit reiner bron,

Dan zij, die van vertroosting reppen.

Het kan voor mij een hemel scheppen,

En schijnt zo zuiver als de Zon.

’t Is waan en veinzerij te boven

‘k Zal u, o mijn geweten, loven,

En roemen uw’ oprechte vlijt,

Omdat ge een vriend der waarheid zijt –

J.F. Martinet (bron: Thuis in Brabant)

Over Deurne, dat, als ik het wel heb, de geboorteplaats van J.F. Martinet is, zal ik veel kunnen schrijven dat je aandacht zeker waard is. Dit dorp is zeer groot. Het strekt zich onnoemelijk ver uit langs de grenzen van Opper-Gelre, waarvan het gescheiden wordt door een moeras dat de Peel genoemd wordt en dat velen voor de moerassen der oude Menapiërs houden. De Peel wordt gebruikt om er turf te graven, die op veel plaatsen zeer goed is, en vooral op bijzondere plekken zo hard als steenkool.

Het moeras begint in het Land van Ravenstein en strekt zich in de vorm van een halve cirkel langs de grenzen van de Meierij uit tot aan het dorp Maarheeze. Het moeras is dus vele uren gaans groot. De Peel bestond heel vroeger uit bossen, zoals men duidelijk kan zien aan de turf, die niets anders is dan verrot hout. Men treft er ook nog veel bomen in aan die niet verteerd zijn, maar juist zeer hard geworden. Het moeras is waarschijnlijk ontstaan door een overstroming in combinatie met een zware storm die alles omver heeft gesmeten, want alle bomen die men er uitgraaft, liggen west-oostwaarts.