Wie

Stephanus Hanewinckel werd geboren in Nuenen op 30 september 1766 als zoon van ds Hermanus Christianus Hanewinckel, predikant te Nuenen, en van Catharina Elisabeth Sluiter. Hij trouwde op 21 oktober 1798 in Bakel met Alida Johanna von Schmidt auf Altenstadt en samen kregen ze veertien kinderen. Stephanus overleed in Ravenstein op 15 december 1856.

Reislustig predikant
De familie Hanewinckel was een vermaard predikanten- en schoolmeestersgeslacht. Stephanus werd na zijn studie in 1789 al beroepen tot predikant in Bakel, waar hij het jaar daarop door zijn vader werd bevestigd. Deze post zou de eerste zijn van een hele reeks die hem van Brabant naar Noord-Holland, weer terug in Brabant, naar Friesland en tenslotte opnieuw in Brabant bracht.

Van 1791 tot 1798 was Stephanus predikant in de naburige plaatsen Aarle, Beek en Lieshout. Zijn volgende standplaats was Oostgrafdijk in Noord-Holland bij Alkmaar. In deze periode schreef hij zijn bekende boeken over de Meierij. Met name zijn Reize door de Majorij werd berucht door de vele negatieve en vaak hatelijke uitspraken die de predikant zich veroorloofde over de katholieke bevolking.

Betrouwbaar verslaggever
Hanewinckels negatieve oordeel over de katholieken en het katholicisme verhinderde niet dat hij een scherp waarnemer en een zeer betrouwbaar verslaggever was. Hij ergerde zich vooral aan de achterlijkheid van het Oostbrabantse platteland, de domheid van de mensen en de armoede. Hij zocht de oorzaak daarvoor met name bij de katholieke geestelijkheid, die hij verweet de bevolking achterlijk te houden en aan wat hij noemde de heerszucht van de katholieke kerk die verhinderde dat de Meierijse boeren zich tot vrije, tolerante en beschaafde mensen konden ontwikkelen.

Hanewinckels verblijf in Oostgraftdijk duurde niet lang. In 1802 verhuisde hij weer naar het zuiden, nu naar Vierlingsbeek. Maar in 1811 werd de predikant alweer beroepen in de hervormde gemeenten Warns en Scharl in Friesland en wederom moest het hele gezin de koffers pakken. Hanewinckel bleef er tot 1818 toen hij opnieuw beroepen werd, nu voor de laatste keer, in Ravenstein. Daar bleef hij in functie tot zijn afscheid in 1841, toen hij zijn jongste zoon als zijn opvolger tot predikant bevestigde.

Leestips
Op dit weblog kun je enkele berichten over de biografie en genealogie van Stephanus Hanewinckel lezen. Maar ontdek ook zeker een paar bijzondere stukken in Hanewinckels archief.

Meer informatie: Frank C. Meijneke, Stephanus Hanewinckel, een veelzijdige Brabander, In Brabant. Tijdschrift voor Brabants heem en erfgoed. Nummer 2 (april 2010) 22-47.

6 opmerkingen:

Paul Budde zei

Wie de vriend aan wie hij de brieven schrijft?

Stephanus Hanewinckel zei

Waarde, Hooggeschatte, Hartlijk Geliefde, Waardste S...! Ik heb natuurlijk niet voor niets mijn vriend slechts aangeduid met de eerste letter van zijn achternaam. Ik kan voorlopig alleen dit verklappen: S. was nauw betrokken bij het uitkomen van de meierijboeken. En ik kan je zeggen, paul, dat we binnenkort in een blogpost hierop terug zullen komen.

Anoniem zei

Wat een spannend verhaal waar ik nu mee start. Zelf woon ik in Lommel en ken de Meijerij heel goed. Ben nu voorganger van het Christelijk Centrum Rehoboth te Lommel.. Een mooie bloeiende kerk in Lommel. Dat zou Stephanus interessant vinden.

Stephanus Hanewinckel zei

Dank voor uw reactie! En jazeker, alles wat met religie te maken heeft, heeft mijn speciale aandacht. Ik wens u nog een goede reis door de verhalen...

Anoniem zei

Heb al de reisverhalen gelezen. Nu 2013 kan ik zeggen er is niet zo heel veel veranderd. In 1980 in Eersel komen wonen en een protestantse evangelische kerk gesticht. Mijn kinderen, alle vijf hebben heel wat meegemaakt vanwege ons geuzengeloof. Om het zomaar even te noemen.
In mijn boekje : 'in de kerk geboren' vertellen mijn kinderen over dezelfde intolerantie van de rooms katholieke medemens. Stephanus zou hoofdschuddend zeggen: " er is niet veel veranderd". Maar ik kan hem zeggen we hebben standgehouden en zijn gebleven in dit mooie Kempische land. Waar we van de mensen zijn gaan houden. En een bloeiende kerk hebben gesticht in het mooie Lommel, waar Stephanus thuis voelde.
Voor wie wil kijken. www.christelijkcentrum.com
Het komt vast door de gebeden van Stephanus als hij aan het wandelen was. Dus toch een vrucht van hem.

Stephanus Hanewinckel zei

Een indrukwekkend verhaal. Dat u heeft standgehouden, doet mij zeer deugd. Evenals het feit dat u uiteindelijk ook bent gaan houden van het Kempische land én haar inwoners.

Dat u de wereld van nu spiegelt aan mijn brieven, vervult mij met trots! Dank voor uw mooie woorden!