donderdag 2 mei 2013

Over Oda

Beeld van de heilige Oda
Zeventiende brief, deel 2

Laat ik je nu vertellen wat de legende en de overlevering, en wat de ware geschiedenis van dit dorp te zeggen hebben. De eerste twee vertellen dat Oda, een maagd en wel de dochter van een zekere koning uit Schotland, tijdens een pelgrimage hier gewoond zou hebben en begraven zou zijn. In het jaar 713 zou zijn heilig zijn verklaard. Van haar zou het dorp eerst de naam Odenburg gekregen hebben (ik zou eerder denken dat het Godenburg had moeten zijn, van alle goden of heiligen die hier vereerd zijn geweest, zoals je wel kunt afleiden uit al die gewijde kerken en kapellen) en later die van Oden- of Oedenrode.

Of zou er niet een andere reden voor die benaming gevonden kunnen worden, mijn vriend? Want er zijn meer namen van dorpen in de Meierij die op rode eindigen, zoals Middelrode en Nistelrode. Zou het eerste deel van die naam niet Hoogduits kunnen zijn (we hebben immers al gezien dat er veel woorden uit die taal in de Meierij gebruikt worden), want od, oede, öde betekent in die taal woest. Dan zou het dus hetzelfde zijn als Woestrode en die naam past heel goed bij dit dorp vanwege zijn  bossen en heidevelden. Dan kan zelfs de hele legende over die heilige vervallen, welk verhaal overigens ook zeer op losse schroeven staat, zoals ik je straks zal aantonen.

Misschien heeft de een of andere domme monnik, die het woord oede niet kende in de betekenis van woest of wild, er een sanctin van gemaakt? Op die manier zijn immers veel roomse heiligen in de wereld gekomen.* In Duitsland vind je veel plaatsen die met dit woord zijn samengesteld, zoals Oedenburg, Odenkirchen en andere. Of zouden die ook al naar deze heilige Oda zijn genoemd? Is dat wel aannemelijk? Zijn er wellicht nog meer heiligen van die naam geweest? Waarom heeft men dit dorp met zijn vernoeming naar Oda dan niet liever Oden- of nog beter Odarode genoemd?

Maar stil nu! Laat mij niet teveel vragen stellen! Misschien weet ik wel een oplossing: St. Oda droeg misschien ook wel de naam Oeda, dus dan is het om het even of men Oden- of Oedenrode zegt. Slim bedacht, niet waar?

*) P. Hofstede, Over het klein getal der echte Martelaren, p. 24 en volgende.

Geen opmerkingen: