dinsdag 19 februari 2013

De Latijnse School in Helmond

Kerkstraat 20 in Helmond, in 1799 gebouwd als Latijnse School.
Tot 1831 was de school daar gevestigd (foto: RHCe, nr. 0103649)

Twaalfde brief, deel 1

Geachte vriend!

Nog meer over Helmond. Enige tijd geleden is hier ontzettend groot rumoer geweest en grote ruzie tussen de preceptoren van de Latijnse School en de leerlingen. Eén van de preceptoren wilde, dronken als hij was, een van zijn leerlingen afrossen, maar die beet flink van zich af en diende zijn meester meer slagen toe dan hijzelf ontving. Diezelfde jongen riep in het openbaar over straat: eerst werden we bestuurd door hoerenlopers, en nu door dronkenlappen! Vervolgens werden enkele jongens van school verwijderd, die men allemaal, op twee na, uiteindelijk weer heeft moeten aannemen.

Men had hier de gewoonte om de Latijnse jongens, als ze iets misdeden voor straf in een donkere kelder op te sluiten, waarin ze goed opgeborgen waren. Ook deze straf hebben de preceptoren moeten afschaffen. Kortom: al deze voorvallen hebben weinig toegevoegd aan de roem en achting van de Helmondse Latijnse School en nog veel minder aan de preceptoren, zoals je makkelijk kunt begrijpen.

De preceptoren weten weinig van het Latijn. Ik weet uit eigen ervaring dat ze volstrekt niet in staat zijn om de kinderen de pronomina reciproca (zoals men ze noemt) suus en sui goed te leren gebruiken. Dat is toch iets wat in het Latijn uiterst noodzakelijk is. Op basis van dit ene voorbeeldje kun je al makkelijk de “kunde” van deze leermeesters beoordelen. De Latijnse School wordt hier in zes klassen verdeeld, waaruit ook weer een grote kunde blijkt. Zie hier die verdeling: eerste school, de kleine figuur; tweede, de grote figuur; derde, grammatica; vierde, syntaxis; vijfde, poësis; zesde: rhetorica. Wat die kleine en grote figuur zijn, weet ik niet, tenzij het gaat om de zogenaamde rudimenta. Op dezelfde manier wordt ook de Latijnse School in Eindhoven ingedeeld.

1 opmerking:

Peter van de Laar zei

Het huis aan de straat werd bestemd tot woonhuis voor de leraren en inwonende leerlingen. De school zelf stond achter op het perceel, dus in feite aan de Zuid-Koninginnewal.
In 1846 werden huis en school aan de Kerkstraat afgebroken en vervangen door een nieuwe school en een nieuw huis. Het schoolgebouw werd bestemd voor de Openbare School, die tot dan tot naast de Broederschool op de Wal was gehuisvest. In het huis aan de Kerkstraat kwam de hoofdonderwijzer te wonen met zijn inwonende leerlingen. Dat pand is te zien op de eerste foto. Later deed het dienst als onderkomen voor de G.G.D. Het pand is gesloopt na de aanleg van de Traverse in de jaren 1960. De school achter op het perceel aan de Wal nummer 17 deed dienst tot 1925.
In 1925 verhuisde de school naar nummer 32, een nieuw pand aan de overkant van de Zuid-Koninginnewal. De oude school werd enkele jaren later in gebruik genomen door de Don Boscoschool, een school voor buitengewoon lager onderwijs. Toen de Traverse was aangelegd, lag die school pal langs de drukke weg. Het gebouw werd in 1970 gesloopt.
De in 1925 gebouwde openbare lagere school bestaat nog steeds en doet dienst als opvangcentrum met de naam De Oversteek.
Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.